چکیده
صنعت برق ایران در برنامه ششم توسعه عملکرد قابل قبولی در افزایش ظرفیت های تولید برق نداشته و همین مساله در چند سال گذشته عبور از پیک مصرف تابستان را با مشکلاتی همراه کرده است. مطابق اطلاعات گزارش های ماهانه وزارت نیرو، در لحظه پیک تابستان 1401 بالغ بر 10 هزار مگاوات کمبود در تولید همزمان برق داشتیم. هر چند که به منظور جلوگیری از خاموشی در بخش خانگی و برای علنی نشدن میزان کمبود برق در جامعه، در سال های گذشته سیاست هایی تحت عنوان مدیریت مصرف طراحی شده و اعمال می شود که عمدتا شامل تغییر در ساعات کار ادارات و نیز خرید برق از صنایع و قطع برق آن ها است.
با این وجود اعمال خاموشی چه برای بخش خانگی و چه در صنعت حاوی هزینه های سنگینی است که برای محاسبه آن ها روش های متعددی تعریف شده است. با توجه به اینکه هیچ بازاری وجود ندارد که در آن قطعی برق یا خاموشی معامله شود، باید از روش های دیگر برای محاسبه ارزش خاموشی استفاده کرد.
بر اساس یکی از این روش ها تحت عنوان رویکرد تابع تولید، ارزش تولیدات در بخش های مختلف اقتصادی از جمله کشاورزی، صنعت، خدمات و … و نیز میزان برق مصرفی برای دستیابی به این تولیدات مبنای محاسبه ارزش هر کیلو وات ساعت برق ارائه شده به بخش تولیدی قرار می گیرد. همچنین بر اساس نتایج طرح آمارگیری گذران وقت نقاط شهری، میزان زمان فراغت خانوارها به تفکیک گروه های شاغل و بیکار استخراج و سپس بر اساس دستمزد ساعتی و با وزن های متفاوت برای افراد شاغل و بیکار، زمان فراغت ارزش گذاری می شود. ایده محاسبه در این بخش این است که قطعی برق بر روی رفاه خانوار در ساعات فراغت نیز اثرگذار خواهد بود.
این محاسبات اولین بار توسط احمدیان و عباس زاده (1392) صورت گرفت و با توجه به اطلاعات سال 1399، در دفتر پژوهش سندیکا به روز رسانی شد. لازم به ذکر است برخی از آمارهای مورد نیاز برای محاسبه فوق که توسط مرکز آمار ایران ارائه میشود، بعد از سال 1399 در دسترس نمی باشد.
